Tiếp tục nâng cao chất lượng ban hành Nghị quyết chuyên đề của HĐND tỉnh Lai Châu
(Ngày đăng :20/03/2020 2:28:06 CH)

Từ đầu nhiệm kỳ 2016-2021 đến nay đến nay, HĐND tỉnh Lai Châu khóa XIV đã tổ chức 12 kỳ họp (08 kỳ họp thường kỳ và 04 kỳ họp chuyên đề), đã ban hành 264 nghị quyết, trong đó có 77 Nghị quyết chuyên đề. Quy trình ban hành nghị quyết chuyên đề được tiến hành chặt chẽ. Các nội dung được lựa chọn đưa vào chương trình xây dựng nghị quyết là những nội dung bức thiết, phù hợp với điều kiện thực tế, khả năng nguồn lực của địa phương; chủ trương, định hướng của Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Tỉnh ủy. Bên cạnh đó, HĐND tỉnh luôn phát huy trí tuệ và tinh thần trách nhiệm của đại biểu trong thảo luận để thống nhất cao trước khi quyết định. Việc xem xét, quyết định được tiến hành công khai, dân chủ; Tại kỳ họp, đại biểu đã xem xét kỹ lưỡng, thận trọng từng nghị quyết chuyên đề, những nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau được tách ra để bàn thảo đến khi thống nhất. Mặt khác, HĐND tỉnh cũng kiên quyết không thông qua những đề án, dự thảo Nghị quyết hoặc một số nội dung của đề án, dự thảo Nghị quyết chưa bảo đảm chất lượng, thiếu tính khả thi, hoặc không phù hợp vì không mang tính phát triển toàn diện. Nhìn chung, các nghị quyết được ban hành đảm bảo đúng pháp luật, sát với thực tiễn, có tính khả thi cao, huy động nguồn lực, phát huy tiềm năng lợi thế của địa phương, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh của địa phương. Điển hình như các nghị quyết: về phát triển nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, về chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Lai Châu, giai đoạn 2017 - 2021; về phát triển hạ tầng thiết yếu các khu sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung, về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tỉnh Lai Châu giai đoạn 2016-2020…

Với các quyết định chính sách, đúng đắn và tính pháp lý cao về những vấn đề quan trọng ở địa phương trên tất các lĩnh vực từ kinh tế đến văn hóa - xã hội và an ninh - quốc phòng, HĐND tỉnh Lai Châu đã và đang thể hiện được vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, thể hiện trách nhiệm trước cử tri trong việc quyết định những chủ trương, biện pháp quan trọng để thúc đẩy Lai Châu phát triển mạnh mẽ, toàn diện và bền vững. Nghị quyết của HĐND tỉnh ngày càng bám sát tình hình thực tế của địa phương, mang tính khả thi cao và phù hợp với nguyện vọng của cử tri và nhân dân trong tỉnh.

Tuy nhiên, nhìn nhận khách quan và thẳng thắn thì bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện chức năng quyết định của HĐND tỉnh Lai Châu trong thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, thiếu sót bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, đó là:

Một số đại biểu HĐND tỉnh hạn chế về trình độ chuyên môn, năng lực; nhiều đại biểu cư trú tại các xã vùng sâu, vùng xa, giao thông đi lại khó khăn, điều kiện tiếp cận thông tin hạn chế; một số đại biểu có năng lực, nắm rõ thông tin nhưng lại có tư tưởng nể nang, ngại va chạm; sự ràng buộc trách nhiệm giữa đại biểu với cử tri còn khá lỏng lẻo; chưa có cơ chế, phương thức để HĐND tỉnh và cử tri đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của mỗi đại biểu.

Thời gian tổ chức kỳ họp ngắn nhưng có nhiều dự thảo nghị quyết cần thông qua. Thời gian tổ chức các kỳ họp HĐND tỉnh Lai Châu từ 2 ngày rưỡi đến 3 ngày. Do hạn chế tổ chức kỳ họp bất thường nên hầu hết số lượng báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp giữa năm và cuối năm của HĐND tỉnh Lai Châu rất lớn. Số lượng tài liệu tại kỳ họp rất nhiều; thời gian nghiên cứu, thảo luận ít nên đại biểu rất khó đưa ra quyết định tại kỳ họp.

Một số báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết chưa được chuẩn bị kỹ, thời gian gửi chậm; chất lượng thẩm tra còn hạn chế. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, chất lượng các báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết do UBND tỉnh và các đơn vị chức năng trình kỳ họp đã được nâng lên, nhưng vẫn còn bộc lộ những hạn chế như: nặng về liệt kê số liệu, thành tích, chưa chỉ ra được hết những mặt còn tồn tại, bất cập và nguyên nguyên nhân; quá trình xây dựng đề án, dự thảo nghị quyết chưa chú trọng lấy ý kiến của đối tượng chịu sự tác động của đề án, nghị quyết và tham vấn của các đơn vị, địa phương liên quan. Thời gian hoàn thành các báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết thường chậm, không đảm bảo tiến độ đã dự kiến, làm ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình thẩm tra của các ban và việc nghiên cứu của đại biểu. Một số báo cáo thẩm tra còn biểu hiện xuôi chiều, chưa thể hiện rõ chính kiến của Ban, lập luận và phân tích vấn đề.Việc cung cấp thông tin, tài liệu có lúc còn chậm, chưa đầy đủ, thiếu cơ sở để đại biểu nghiên cứu trước khi xem xét quyết định những vấn đề quan trọng theo chức năng nhiệm vụ.

Hoạt động giám sát chưa phát huy hiệu quả: Trong quá trình hoạt động của mình, HĐND thực hiện hai chức năng, chức năng quyết định và chức năng giám sát, hai chức năng này có tác dụng hỗ trợ lẫn nhau, thực hiện tốt chức năng giám sát giúp HĐND quyết định đúng đắn, phù hợp. Giám sát kém hiệu quả sẽ hạn chế việc đánh giá đúng thực trạng tình tình để hoạch định, ban hành chính sách.

Thực tiễn hoạt động giám sát ở tỉnh Lai Châu trong thời gian qua mặc dù đã được cải tiến về nhiều mặt nhưng vẫn còn những hạn chế nhất định. Thời gian dành cho hoạt động giám sát chưa nhiều, nội dung giám sát còn dàn trải; có nơi, có lúc còn có tư tưởng nể nang, né tránh, chưa đi sâu phân tích nguyên nhân của các sai sót, bất cập, làm cơ sở giúp HĐND quyết định, điều chỉnh những chính sách kịp thời, phù hợp. Việc đôn đốc, kiểm tra tình hình giải quyết các kiến nghị, kết luật sau giám sát chưa được chú trọng. Cùng với đó, một số các đơn vị, địa phương chưa thực hiện kết luận giám sát một cách nghiêm túc do không có chế tài xử lý dẫn đến nhiều kiến nghị, đề nghị sau giám sát còn bỏ ngỏ.

Để tiếp tục nâng cao chất lượng quyết định của HĐND tỉnh đối với những vấn đề quan trọng của địa phương, cần phải chú trọng và làm tốt một số giải pháp sau:

Thứ nhất: Nâng cao vai trò, nhiệm vụ và năng lực hoạt động của đại biểu HĐND

Đại biểu là nhân tố quan trọng nhất để đảm bảo hiệu quả hoạt động của HĐND, trong đó chất lượng của đại biểu sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng các quyết định của HĐND trong nhiệm kỳ. Để nâng cao vai trò, trách nhiệm và năng lực hoạt động của các đại biểu, Thường trực HĐND tỉnh cần tiếp tục chú trọng việc tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho các đại biểu HĐND tỉnh. Ngoài ra bản thân các đại biểu HĐND tỉnh cần nêu cao vai trò, trách nhiệm của mình: Tăng cường đi thực tế tại địa phương, cơ sở, theo dõi bám sát các cơ quan chức năng trong việc trả lời, giải quyết các kiến nghị, đề xuất của cử tri; nghiên cứu sớm và kỹ lưỡng các tài liệu, văn bản, hồ sơ trình tại các kỳ họp HĐND để tham gia có chất lượng các ý kiến thảo luận và chất vấn tại kỳ họp, tham gia hoàn chỉnh các dự thảo Nghị quyết của kỳ họp; chủ động phát huy hiệu quả hoạt động của các Ban HĐND, tích cực và mạnh dạn đề xuất, kiến nghị với HĐND, với Thường trực HĐND sau khi giám sát và trong việc thẩm tra các báo cáo, đề án trình tại kỳ họp HĐND để giúp cho mỗi quyết sách của Thường trực HĐND, mỗi quyết định của HĐND đều đạt được tính thực chất, thực tiễn, tạo ra bước đột phá mới trong công tác quản lý, tháo gỡ những vướng mắc của từng ngành, lĩnh vực, tạo nền tảng xây dựng và thúc đẩy sự phát triển, phát huy tiềm năng của địa phương.

Thứ hai: Bố trí thời gian, nội dung kỳ họp hợp lý; tuân thủ đầy đủ các bước theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015; tổ chức kỳ họp chuyên đề để bàn và thông qua các nghị quyết chuyên đề.

Để các quyết định quan trọng của HĐND tỉnh sát với yêu cầu cuộc sống, có tính khả thi cao thì bắt buộc phải tuân thủ đầy đủ các bước theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015; bố trí thời gian tổ chức kỳ họp hợp lý; trường hợp có nhiều đề án, dự thảo Nghị quyết chuyên đề cần thông qua thì báo cáo, xin ý kiến Tỉnh uỷ để tổ chức kỳ họp chuyên đề thông qua các Nghị quyết đó.

Thứ ba: Nâng cao chất lượng các báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết và báo cáo thẩm tra trình kỳ họp. Chất lượng các báo cáo thẩm tra có ý nghĩa rất quan trọng trọng kỳ họp, đòi hỏi phải đánh giá, phân tích thấu đáo những vấn đề đặt ra, mặt được và chưa được; khẳng định chính kiến của Ban và đề xuất cụ thể để HĐND xem xét quyết định. Ngay sau khi xác định được chương trình ban hành Nghị quyết trong năm tiếp theo, Thường trực HĐND tỉnh cần phân công sớm Ban theo dõi và tiến hành thẩm tra nghị quyết. Như vậy đối với các ban sẽ có thể tiếp cận ngay với vấn đề ngay từ đầu, không thụ động về mặt thời gian, lường trước được các tình huống phát sinh như: tài liệu gửi chậm, nội dung sơ sài... nhất là khi phải thẩm tra nhiều văn bản tại mỗi kỳ họp.

Bên cạnh đó, Thường trực HĐND tỉnh phải thường xuyên đôn đốc, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ với UBND tỉnh trong công tác chỉ đạo các cơ quan soạn thảo hoàn thành nội dung tờ trình, dự thảo Nghị quyết đúng thời gian và đảm bảo chất lượng. Đối với những văn bản không thực hiện đầy đủ các điều kiện về thời gian, trình tự, thủ tục theo Luật định, cần kiên quyết chưa trình kỳ họp.

Thứ tư: Tiếp tục đổi mới cách thức điều hành để phát huy dân chủ và trí tuệ tập thể trong các kỳ họp theo hướng rút ngắn thời gian trình bày các báo cáo tại hội trường, dành nhiều thời gian cho việc thảo luận tại tổ và trên hội trường trước khi tiến hành hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn. Thường trực HĐND tỉnh nên chú trọng công tác định hướng để các đại biểu thảo luận về những vấn đề còn có ý kiến khác nhau, chưa đạt được sự thống nhất cao, những vấn đề mà cử tri và nhân dân quan tâm, dự luận xã hội còn nhiều bức xúc. Thường trực HĐND tỉnh nên chủ động hội ý với UBND tỉnh và các cơ quan có liên quan về những vấn đề chưa đồng thuận để thống nhất trước khi trình HĐND tỉnh biểu quyết thông qua, tạo không khí dân chủ, cởi mở, phát huy trí tuệ tập thể khi thảo luận và biểu quyết.

Thứ năm: Tăng cường hoạt động giám sát, khảo sát, đảm bảo cho các quyết định của HĐND tỉnh được thực hiện nghiêm túc trong thực tiễn

Năng lực quyết định của HĐND chỉ có ý nghĩa khi nghị quyết trở thành một phần không thể thiếu trong các hoạt động của đời sống. Do vậy, không thể xem nhẹ các giải pháp nâng cao hiệu quả triển khai nghị quyết. Cần giám sát thường xuyên, chặt chẽ việc tổ chức, triển khai thực hiện nghị quyết; sớm phát hiện và chấn chỉnh những trường hợp triển khai chậm, triển khai không đầy đủ hoặc không đúng với tinh thần của nghị quyết; sớm củng cố, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động cho các cơ quan chấp hành, thực thi pháp luật, đảm bảo để các đơn vị đủ năng lực tổ chức triển khai thực hiện tốt các chủ trương, chính sách mà nghị quyết HĐND tỉnh đã thông qua.

Thứ sáu: Tăng cường bộ máy giúp việc cho HĐND tỉnh đủ về số lượng, mạnh về chất lượng. Quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho công chức, chuyên viên Văn phòng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tham mưu, giúp việc cho HĐND tỉnh. Tăng cường các điều kiện đảm bảo cho hoạt động của HĐND tỉnh như kinh phí, cơ sở vật chất, phương tiện, trang thiết bị làm việc cho HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh, các Ban HĐND tỉnh, Văn phòng HĐND tỉnh./.

Lò Văn Thạch