Lào Cai với việc nâng cao chất lượng tổ chức kỳ họp HĐND các cấp; trong đó, trọng tâm việc tổ chức triển khai lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu
(Ngày đăng :01/10/2013 12:00:00 SA)

 Kỳ họp Hội đồng nhân dân là một trong những hoạt động quan trọng nhất của Hội đồng nhân dân các cấp. Điều 8 Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân ngày 26 tháng 11 năm 2003 khẳng định: “Hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân được bảo đảm bằng hiệu quả của các kỳ họp Hội đồng nhân dân, hiệu quả hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, các Ban của Hội đồng nhân dân và của các đại biểu Hội đồng nhân dân”. Từ đây có thể thấy rằng: có nhiều yếu tố tạo nên hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân, nhưng yếu tố đầu tiên chính là chất lượng của các kỳ họp, đây là nơi để các đại biểu Hội đồng nhân dân tập trung trí tuệ, phát huy dân chủ trong thảo luận và quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương, các hoạt động khác của Hội đồng nhân dân cũng đều hướng đến phục vụ cho kỳ họp.

Nhận thức rõ điều đó, đồng thời trên cơ sở kế thừa những thành công cũng như tiếp thu những bài học kinh nghiệm từ hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh khóa XIII; Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai khóa VIV, nhiệm kỳ 2011-2016 từ khi bắt tay vào thực hiện nhiệm vụ đã rất chú trọng đến việc cải tiến và nâng cao chất lượng các Kỳ họp với mong muốn từng bước đưa Kỳ họp Hội đồng nhân dân tỉnh trở thành diễn đàn quan trọng, thật sự dân chủ, thiết thực, hiệu quả trong đời sống chính trị của địa phương.

Từ thực tế tổ chức 08 kỳ họp Hội đồng nhân dân tỉnh vừa qua, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai khoá VIV nhận thấy công tác chuẩn bị, tổ chức và điều hành kỳ họp trong từng khâu, từng giai đoạn bên cạnh những mặt làm được thì đều có những hạn chế, bất cập cần sửa đổi như: nội dung, chương trình kỳ họp sau khi đã thống nhất tại cuộc họp liên tịch thì vẫn còn tình trạng phát sinh, thay đổi  khá nhiều. Việc thay đổi này dẫn đếntài liệu kỳ họp không thể gửi đầy đủ cho đại biểu trước ngày họp Tổ theo quy định. Công tác thẩm tra của các Ban HĐND tỉnh bị ảnh hưởng tới chất lượng do quỹ thời gian. Về soạn thảo và ban hành nghị quyết tại kỳ họp: các dự thảo nghị quyết trình tại kỳ họp được soạn thảo chưa tuân thủ chặt chẽ trình tự theo quy định của Nghị định số 91/2006/NĐ-CP ngày 06 tháng 9 năm 2006 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND. Việc khảo sát, đánh giá thực trạng quan hệ xã hội ở địa phương liên quan đến nghị quyết hầu như không thực hiện. Việc tổ chức lấy ý kiến cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan, đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của nghị quyết, các chuyên gia.... còn họm chế. chưa. Vì vậy, một số nghị quyết tính khả thi không cao, sau khi ban hành vẫn có những sai sót, bất hợp lý gây khó khăn cho việc triển khai thực hiện...

Từ những hạn chế, bất cập nói trên, Thường trực HĐND tỉnh Lào Cai đã tổ chức Hội nghị trao đổi, rút kinh nghiệm với các Ban HĐND tỉnh, các Tổ đại biểu HĐND tỉnh, UBND, UB. MTTQ tỉnh, Văn phòng UBND tỉnh, Thư ký kỳ họp, một số cử tri. Kết quả hội nghị, qua trao đổi, thảo luận, các đại biểu nhất trí để nâng cao chất lượng kỳ họp thì cần tập trung thực hiện một số giải pháp như sau:

1. Về chuẩn bị nội dung, chương trình kỳ họp: Kỳ họp HĐND là kết quả của rất nhiều khâu, nhiều công đoạn với sự tham gia của nhiều cơ quan, đơn vị, trong đó, khâu xác định nội dung, chương trình là khâu quan trọng nhất trong giai đoạn chuẩn bị kỳ họp, nếu khâu này làm không tốt hoặc bị chậm trễ thì các công đoạn còn lại sẽ bị ảnh hưởng, chậm trễ theo. Việc phát sinh nội dung là không thể tránh khỏi do nhiều nguyên nhân, tuy nhiên, cần làm tốt công tác chuẩn bị ngay từ khâu ban hành chương trình xây dựng nghị quyết hàng năm.

2. Về tài liệu kỳ họp:  UBND tỉnh chỉ đạo cho các cơ quan tham mưu làm tốt công tác chuẩn bị các nội dung trình kỳ họp đã được phân công, đảm bảo đủ hồ sơ, thủ tục. Văn phòng UBND tỉnh theo dõi, thẩm định chặt chẽ các nội dung do các cơ quan được phân công soạn thảo gửi đến. Trước khi trình lãnh đạo UBND ký phát hành nên phối hợp với Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND để rà soát kỹ một lần nữa về mặt thể thức, hồ sơ, quy trình...nếu đảm bảo sẽ phát hành, nếu chưa thì kịp thời chỉnh sửa nhằm hạn chế tối đa các sai sót.

3. Về báo cáo thẩm tra của các Ban HĐND tỉnh:

- UBND tỉnh tạo điều kiện cho các Ban HĐND tỉnh tham gia góp ý ngay từ đầu đối với các nội dung dự kiến sẽ trình thông qua tại Kỳ họp bằng cách mời lãnh đạo Ban dự họp thành viên UBND hàng tháng và các cuộc họp khác có liên quan.

- Tài liệu kỳ họp liên quan đến nội dung thẩm tra phải được gửi cho các đại biểu thành viên các Ban trước khi đến dự cuộc họp thông qua báo cáo thẩm tra.

4. Việc họp Tổ thảo luận tài liệu kỳ họp:

- Tài liệu phải gửi đúng thời gian và cơ bản đầy đủ cho đại biểu trước khi họp Tổ.

- Từng đại biểu tích cực nghiên cứu tài liệu, chủ động thu thập thông tin trước khi họp Tổ, chuẩn bị ý kiến đối với những vấn đề mình có am hiểu, có quan tâm.

- Thường trực Hội đồng nhân dân trong hướng dẫn thảo luận Tổ nên có định hướng phân loại vấn đề theo các tiêu chí: tính cấp bách của vấn đề, phạm vi ảnh hưởng, đối tượng chịu sự tác động của chính sách...để đại biểu căn cứ vào đó tập trung thảo luận sâu các nội dung trọng tâm của Kỳ họp.

5. Về chương trình kỳ họp:  Hạn chế thời gian đọc các báo cáo tại hội trường, tăng cường thời gian thảo luận. Tại phiên khai mạc, chỉ đọc một số văn bản như: báo cáo tóm tắt về kinh tế - xã hội của UBND tỉnh, thông báo của UBMTTQVN tỉnh, báo cáo giải trình ý kiến, kiến nghị của cử tri (chỉ nêu những vấn đề bức xúc có ảnh hưởng đến nhiều bộ phận cử tri trong tỉnh, các vấn đề còn lại giải trình trong báo cáo, đại biểu xem và trả lời cho cử tri); báo cáo thẩm tra của các Ban. Tất cả các văn bản này đều chỉ được trình bày trong thời gian cho phép. Báo cáo thẩm tra của Ban vấn đề nào đồng ý rồi thì không nêu lại, chỉ nêu những vấn đề chưa đồng ý và các kiến nghị, đề xuất chứ không đọc toàn văn.

6. Về thảo luận tại hội trường:

- Trước khi khai mạc Kỳ họp, Thường trực HĐND tỉnh có thể phân công, “đặt hàng” từng đại biểu hoặc Tổ đại biểu nghiên cứu chuyên sâu về các nội dung chuyên đề để khi vào kỳ họp, phần thảo luận nội dung chuyên đề có nhiều ý kiến hơn.

- Trước khi mời đại biểu thảo luận, Chủ toạ nên đưa ra quy định về thời gian phát biểu đối với từng nội dung. Chủ toạ ủng hộ, khuyến khích đại biểu phát biểu nhưng có định hướng, nhắc nhở kịp thời để đại biểu phát biểu đi vào trọng tâm.

7. Về chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp:

- Thường trực HĐND tỉnh gửi phiếu chất vấn sớm cho đại biểu, đại biểu nên phát huy quyền chất vấn của mình tại kỳ họp cũng như giữa hai kỳ họp.

- Về phía đại biểu HĐND tỉnh: cần đầu tư nghiên cứu, thu thập đủ thông tin liên quan đến vấn đề mà mình chất vấn để ý kiến chất vấn có sức thuyết phục hơn.

- Về phía các cơ quan trả lời chất vấn: cần trả lời ngắn gọn, đi vào trọng tâm câu hỏi. Đề nghị Uỷ ban nhân dân trước khi lên trả lời chất vấn cần phải quán triệt cho những người được uỷ nhiệm về trình tự, nội dung, cách thức, tinh thần, thái độ khi trả lời chất vấn nhằm đảm bảo sự thống nhất về quan điểm, chính xác về mặt nội dung, chặt chẽ về trình tự đối với từng vấn đề.

- Về phía Chủ toạ Kỳ họp: cân nhắc nội dung nào ưu tiên đưa vào chất vấn tại hội trường, nội dung nào chuyển cơ quan chuyên môn trả lời bằng văn bản. Bao quát toàn bộ các vấn đề, điều hành linh hoạt, đảm bảo thời gian hợp lý giữa các nội dung.

8.  Về soạn thảo và chỉnh sửa các nghị quyết kỳ họp:

- Chuẩn bị và ban hành chương trình xây dựng nghị quyết hàng năm của HĐND tỉnh đúng quy trình, đạt chất lượng.

- Tuân thủ quy trình soạn thảo nghị quyết theo quy định tại Điều 17, Nghị định 91. Các vấn đề phức tạp khi trình phải có lấy ý kiến của đối tượng chịu sự tác động, ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học...để đảm bảo tính khả thi cho các nghị quyết. Các nghị quyết cần có văn bản hướng dẫn thi hành thì văn bản hướng dẫn cũng phải trình kèm theo dự thảo nghị quyết.

9.  Về tổ chức triển khai lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu theo Nghị quyết số 35/2012/QH13 của Quốc hội và Nghị quyết số 561/UBTVQH13 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Lào Cai là tỉnh đang thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, phường; do đó, tại kỳ họp giữa năm 2013 có HĐND tỉnh, HĐND thành phố Lào Cai và HĐND các xã, thị trấn tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu. Đây là lần đầu tiên HĐND các cấp thực hiện công tác này, từ kết quả lấy phiếu tín nhiệm, Thường trực HĐND tỉnh Lào Cai xin trao đổi một số nội dung cần tiếp tục quan tâm.

Thực hiện Nghị quyết số 35/2012/QH13, Nghị quyết 561/2013/UBTVQH13 về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn. Tại kỳ họp giữa năm 2013, HĐND tỉnh, HĐND thành phố Lào Cai và HĐND của 152 xã, thị trấn của tỉnh Lào cai đã tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu. Đây là lần đầu tiên HĐND các cấp thực hiện việc lấy phiếu tín nhiệm. Do vậy để việc triển khai lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu đảm bảo đúng đối tượng, nguyên tắc, khách quan, công tâm, công bằng khi thể hiện tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu, Thường trực HĐND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các cấp, các ngành có trách nhiệm chỉ đạo tổ chức thực hiện, trong đó đặc biệt chú ý quán triệt sâu rộng tới cán bộ, Đảng viên mục đích, yêu cầu của việc lấy phiếu tín nhiệm là nhằm đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn; phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của người giữ chức vụ do HĐND bầu.

Đối với HĐND tỉnh, để công tác lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu tại kỳ họp thứ 8, HĐND tỉnh khóa XIV thực sự khách quan, công tâm, thể hiện đầy đủ trách nhiệm thực hiện quyền giám sát của đại biểu HĐND tỉnh, trách nhiệm của đại biểu trước cử tri; Thường trực HĐND tỉnh đã có văn bản đề nghị những  người giữ chức vụ do HĐND tỉnh bầu xây dựng báo cáo cụ thể các nội dung: Họ và tên, chức vụ do HĐND tỉnh bầu; kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định đối với chức vụ do HĐND bầu; tự đánh giá về các nội dung tu dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống. Trước thời điểm khai mạc kỳ họp 20 ngày, Thường trực HĐND tỉnh đã gửi báo cáo của 16 người được lấy phiếu tín nhiệm đến các đại biểu HĐND, đến thời điểm khai mạc kỳ họp, không có yêu cầu thêm nào từ phía đại biểu liên quan đến nội dung các báo cáo của những người được lấy phiếu tín nhiệm. Kết quả, các chức danh được lấy phiếu tín nhiệm đều đạt tỷ lệ trên 70% số phiếu tín nhiệm cao và tín nhiệm, số phiếu tín nhiệm thấp tỷ lệ cao nhất là trên 20%.

 Đối với HĐND thành phố Lào Cai, Thường trực HĐND thành phố đã có văn bản yêu cầu 10 chức danh được lấy phiếu tín nhiệm gửi báo cáo bằng văn bản về kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao từ đầu nhiệm kỳ đến nay, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và giải trình đầy đủ các nội dung liên quan đến cá nhân (nếu đại biểu HĐND yêu cầu). 10 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp, Thường trực HĐND thnàh phố đã gửi báo cáo đến các đại biểu HĐND và cho đến ngày khai mạc kỳ họp không nhận được yêu cầu thêm từ phía đại biểu liên quan đến nội dung các báo cáo của những người được lấy phiếu tín nhiệm. Kết quả, các chức danh được lấy phiếu tín nhiệm đều đạt tỷ lệ trên 70% số phiếu tín nhiệm cao và tín nhiệm, số phiếu tín nhiệm thấp tỷ lệ cao nhất là trên 10%.

Đối với HĐND các xã, thị trấn; Thường trực HĐND thành phố Lào Cai, UBND các huyện đã có hướng dẫn bằng văn bản và trao đổi trực tiếp để giải quyết những vướng mắc. Thường trực HĐND, UBND đã phân công các thành viên trong Thường trực HĐND, UBND, các bộ Văn phòng UBND, phòng Nội vụ, MTTQ trực tiếp dự kỳ họp giữa năm của HĐND các xã, thị trấn để nắm bắt tình hình, phối hợp xử lý trực tiếp các vấn đề phát sinh, đánh giá thực chất hiệu quả việc lấy phiếu tín nhiệm. Qua tổng hợp, 152 xã, thị trấn trên địa bàn tỉnh đều tổ chức lấy phiếu tín nhiệm các chức danh do HĐND bầu đúng quy trình, đúng đối tượng, bảo đảm tính công khai, dân chủ. Kết quả, với 861 người được lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp HĐND các xã, thị trấn, hầu hết đều đạt tỷ lệ trên 50% số phiếu tín nhiệm cao và tín nhiệm, có 12 trường hợp số phiếu tín nhiệm thấp trên 50%.

Tuy nhiên, vì đây là lần đầu thực hiện việc lấy phiếu tín nhiệm nên công tác chuẩn bị, tổ chức của HĐND một số xã, thị trấn còn lúng túng, một số báo cáo của người được lấy phiếu tín nhiệm còn chưa đầy đủ, chưa cân đối giữa hạn chế, thiếu sót với thành tích đạt được; chưa xây dựng được phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong thời gian tiếp theo. Một số xã sự phối hợp giữa HĐND, UBND, Uỷ ban MTTQ chưa chặt chẽ nên công tác chuẩn bị cho việc lấy phiếu tín nhiệm còn chậm chễ dẫn đến phải hoãn kỳ họp. Trình độ một số đại biểu HĐND ở cơ sở còn hạn chế đã ảnh hưởng đến chất lượng thảo luận của đại biểu tại phiên thảo luận đối với những người giữ chức vụ do HĐND bầu.

Có thể thấy, việc lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do HĐND bầu là rất cần thiết, qua công tác này sẽ nâng cao hiệu quả giám sát của HĐND, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp. Kết quả lấy phiếu tín nhiệm đã giúp cho những người giữ chức vụ do HĐND tỉnh bầu thấy được mức độ tín nhiệm của mình để có phương hướng tiếp tục rèn luyện phẩm chất, đạo đức, nâng cao năng lực, hiệu quả thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Tuy đây là công việc mới nhưng với sự chuẩn bị chu đáo, triển khai thành công đã góp phần tăng cường đoàn kết, tăng hiệu quả làm việc của chính quyền, tạo sự đồng thuận để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Từ thực tế kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do HĐND bầu, xin trao đổi một số nội dung sau:

Việc lấy phiếu tín nhiệm phải bảo đảm đánh giá đúng thực chất kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn và phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của người được lấy phiếu tín nhiệm. Do đó, báo báo của người được lấy phiếu tín nhiệm cần có sự hướng dẫn thống nhất và chi tiết hơn về tên, bố cục, nội dung, đặc biệt là việc đánh giá cụ thể các ưu, khuyết điểm của bản thân người được lấy phiếu tín nhiệm để phục vụ cho công tác này được thực chất và hiệu quả (nên bám sát vào nghị quyết Trung ương 4; cần có yêu cầu nêu rõ hạn chế, thiếu sót, hướng khắc phục cụ thể).

Người được lấy phiếu tín nhiệm phải báo cáo trung thực kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và giải trình đầy đủ các nội dung mà đại biểu HĐND yêu cầu, xem đó là việc làm cần thiết, cả trong trường hợp phiếu tín nhiệm chưa cao thì nên coi đó là một yêu cầu của tổ chức để tiếp tục có phương hướng phấn đấu hoàn thành tốt hơn nữa chức trách, nhiệm vụ. Đối với các đại biểu HĐND, cần xác định đúng trách nhiệm là thận trọng, khách quan, công tâm, công bằng khi thể hiện tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu, không lạm dụng mục đích cá nhân vào việc đánh giá cán bộ.

Ủy ban MTTQ các cấp cần nghiên cứu các cách thức, phương pháp tập hợp, tổng hợp đầy đủ, kịp thời ý kiến kiến nghị của cử tri liên quan đến người giữ chức vụ do HĐND bầu (nếu có) để nêu vấn đề, yêu cầu người được lấy phiếu tín nhiệm báo cáo rõ, giải trình cụ thế trước kỳ họp HĐND.

Ngoài các chức danh do HĐND các cấp bầu, nên mở rộng đối tượng được lấy phiếu tín nhiệm gồm: Thủ trưởng các cơ quan chuyên môn của UBND, các chức danh này mặc dù không là thành viên UBND (không được HĐND bầu) nhưng trách nhiệm, quyền hạn của họ cũng như Thủ trưởng ngành được cơ cấu là thành viên UBND; Chủ tịch, phó Chủ tịch UBND các huyện (đối với các địa phương đang thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện).